Shkruar nga Gani Qarri

Për të satën herë u përkujtuan ata që për shumë vite të gjithë neve na mungojnë. Të pagjeturit mbeten përherë të pa harruar në kujtesën e popullit tonë,për të cilët kërkesat e vendosura për gjetjen e tyre,me të drejtë edhe më tej vazhdojnë.

Familjet krushjane ,ashtu si të gjitha familjet e të kidnapuarve dhe bashkëfamiljarëve të humbur anë e kënd Kosovës,nuk pushuan kurrë së kërkuari nga faktorët relevant -kombëtar dhe ndërkombëtar, një informatë apo shenjë ekzistence,për fatin e më të dashurve  që nga paslufta e këndej.

Ndaj,gjendja e tyre e rënduar, duhet kuptuar drejtë dhe ndihmuar nga secili me mundësitë që ka,sepse dhembja e ngrirë dhe e mbetur pezull për kaq vite pritjeje, jo vetëm për ata,por për të gjithë ne, e bënë këtë ngjarje tejet të padurueshme.

Për fat të keq,kjo tragjedi e rëndë, gjatë gjithë jetës do ti lëndoj plagët e pa shëruara të të mbijetuarve, që nga humbja e dhembshme e bashkëfamiljarëve të tyre në masakrën e 26 Marsit të vitit 1999,kur me fatin e banorëve shqiptar të Krushës luhej drama shekspiriane, për jetë a vdekje.
 

Atëbotë, pjesa më e madhe e grave dhe fëmijëve të mbijetuar dhe ndonjë mashkulli, nga të rrallët të shpëtuar nga Krusha, do të gjenin strehim të përkohshëm në Has. Ata jo vetëm se njiheshin në mes vete, por ishte forcuar edhe shpirti human si dhe dinjiteti njerëzor e kombëtar,i cili në ato çaste të vështira që kalonte vendi, mbante gjallë popullin e rrezikuar shqiptar në këto troje. 

Tanimë për të gjithë do të vinin kohë të vështira,më të vështira se kurrë më parë,kur lufta po trokiste pa paralajmërim në çdo derë dhe familje shqiptare,ndërsa fushata e forcave okupuese serbe për spastrimin etnik dhe shfarosjen e etnisë sonë nga trojet stërgjyshore, po zhvillohej gjithnjë e më e ashpër, duke mbjellë vdekjen në shumë vendbanime shqiptare, gjithandej Kosovës.

Ndaj,fytyra e vërtetë e krimit sllav,do të shihej edhe një herë më tepër me 26 Mars të vitit 1999,në  masakrën e Krushës së vogël, njëjtë siç kishte ndodhur para dhe pas kësaj date edhe në shumë fshatra dhe familje tjera shqiptare, anembanë vendit tonë të okupuar.

Ekspedita e soldateskës kriminale serbe,nuk njihte pardon! Ajo do të kidnaponte dhe masakronte edhe fëmijë të moshës 12 e 13 vjeçare,duke i ndarë ata me forcën e plumbit nga nënat dhe më të dashurit e tyre, për të mos i parë më kurrë.

Meshkujt e Krushës së vogël,nga 12 deri në 70 e më tepër-vjeç, do të mbylleshin në një shtëpi një katëshe të fshatit për tu vrarë ,djegë e shkrumbuar,ku pas tragjedisë do gërryhej thellë dhe hiqej edhe dheu i shkrumbuar e gjakosur nga aty, në mënyrë që të fshiheshin gjurmët e krimit dhe zhdukeshin trupat e të masakruarve për të mos u gjetur më asnjëherë deri më sot.

Kurse,gratë dhe fëmijët e frikësuar, të shastisur nga trishtimi i krimeve serbe në Krushë të Vogël,pasi që nuk kishin mundur ta kalonin ujin e rrëmbyeshëm të Drinit,të vuajtur e dëshpëruar do të uleshin pranë valëve të turbullta për të vajtuar me sa zë kishin, tragjedinë e ndodhur atë ditë në vendlindjen e mbetur shkret.

Ushtima e vajit të tyre do të dëgjohej deri në fshatrat e Hasit,përtej Drinit të bardhë, banorët e të cilit me të kuptuar se ç`po ndodhte,do të vraponin për tu dalë në ndihmë me gjithçka kishin dhe shpëtuar ata që ishte e mundur, duke bartur gratë dhe fëmijët e mbetur  buzë ujit turfullues,për ti sjell dhe strehuar në shtëpitë dhe vatrat e tyre.

Por para se të hynin brenda, nga andej do të vinin edhe një herë krismat e kobshme të vdekjes të cilat paralajmëronin se ç\'po ndodhte në ato momente të rënda me djemtë dhe burrat e kidnapuar të Krushës së vogël.

Ndaj vaji dhe britmat në ato çaste nga më të vështirat që përjetonin gratë dhe fëmijët e dëbuar të këtij fshati ,do të vazhdonin pareshtur,ndër këta dëshmitarë të  gjallë të vuajtjes e dhembjes dhe tragjedive të paharruara në atdheun e tyre.

Ditët e  strehimit ishin të numëruara edhe këtu,ngase për shqiptarët e pambrojtur nuk kishte më siguri askund. Kështu që banorët e Hasit bashkë me gratë dhe fëmijët e strehuar nga Krusha,do të detyroheshin me forcë nga okupuesi sllav,që ta braktisnin vendin e tyre dhe Kosovën e robëruar për të kërkuar shpëtim në Shqipëri.

Ndërsa pas lufte,ndër të parët që do të ktheheshin në vendlindjet e djegura dhe tërësisht të shkatërruara ishin familjet e të zhdukurve, të cilat do të nxitonin që ti kontaktonin sa më parë organizatat  e vendit dhe ato ndërkombëtare, shtetërore dhe humanitare,me shpresë për zbulimin e fatit të më të dashurve të tyre dhe lehtësimin e traumave të pësuara nga masakrat dhe gjenocidi serb, gjatë luftës në Kosovë.

Edhe pas kthimit,tronditjet më të rënda i pësuan gratë dhe fëmijët e Krushës të cilët me të arritur në vendlindjen e tyre,përveç zhdukjes së më të dashurve, nuk do ti gjenin më as shtëpitë dhe gjërat që kishin dikur,përveç vendit të djegur dhe mbetur shkret, i cili medoemos duhej ringjallur sërish,me mundësit e tyre të pakta.

Këto familje mbetur plotësisht të vetme dhe në gjendje fare të pa shpresë, pa asnjë pasuri dhe mbështetje, para atij trishtimi të pashembullt njerëzor dhe mjerimi aq të madh ekonomik, edhe ashtu,duhej të fillonin një jetë të \"re\" të pa provuar asnjëherë më parë.

Nëna dhe gra të veja, duhej rimëkëmbur atë që ishte e mundur dhe rritur fëmijët e tyre jetimë përkundër një mbijetese aq të mundimshme,pas gjithë atij tmerri dhe përjetimeve që nuk mund të përshkruhen nga goja e njeriut. Ndaj, përballimi i orëve të para pas kthimit- ishin momentet më prekëse,tejet të rënda dhe shumë të  vështira për të gjithë të mbijetuarit.

Megjithëse,pas përjetimit të një realiteti si ky dhe gjendje të tillë kaq të pa shpresë,njeriu humbet çdo forcë dhe besim në vetvete, gratë e veja krushjane, të cilat për jetimët u shndërruan në Nën dhe Baba, fakti i mbijetesës së fëmijëve dhe shpresa për rritjen e tyre,do ti bënte ato edhe më të forta se guri.

Ndaj,falë sakrificave të panumërta të këtyre nënave, një pjesë e ish jetimëve të luftës të pjekur para kohe nga kushtet e rënda dhe mbijetesa e zorshme,tanimë janë bërë burra dhe kryefamiljarë të denjë, të cilët kanë ringjallur shpresën, gati të shuar në këtë fshat, nga tragjedia kriminale serbe, dhe ripërtërirë jetën e cila me gjithë vështirësitë edhe këtu, sot vazhdon e re dhe e sigurt, si kudo tjetër në Kosovën tonë të lirë.