Shkruar nga Ali Hertica

 Demokracia do të thotë "qeverisja e njerëzve". Në një demokraci, nuk ka autoritet mbi qytetarët; populli është sovran.

Ligjet kanë autorizim sepse ato janë marrëveshje vullnetare (kontrata sociale) midis qytetarëve të barabartë dhe të lirë. Prandaj, qytetarët duhet të jenë në gjendje të japin fjalën e fundit për ligjet. Kjo mund të bëhet përmes referendumit.

Referendumi siguron mbështetje për politikën. Ligjet dhe vendimet përshtaten më shumë me dëshirat dhe nevojat e shoqërisë civile. Ka pasur një debat publik më të gjatë dhe shumë më intensiv, por pasi të merren vendime, ka një mbështetje të gjerë dhe mund të zbatohet pa probleme.

Referendumi rrit debatin publik. Për shkak se qytetarët e dinë që rezultatet e referendumit në të vërtetë po zbatohen, ka kuptim që ata të marrin pjesë në diskutime publike. Pse do të vëzhgonit gjërat që nuk keni asgjë për të thënë?

Referendumi gjithashtu siguron mundësi që politikanët të sjellin pikëpamjet e tyre shumë më gjerësisht.

Debati publik është duke u bërë më shumë biznes nën ndikimin e referendumeve, sepse një referendum ka të bëjë me një çështje të vetme të demarkuar, ndërsa në debatet zgjedhore të gjitha çështjet janë të përziera në mënyrë kaotike.

Referendumi funksionon "integralisht" në shoqëri. Në një demokraci me referendum, politikanët nuk mund të lejojnë të injorojnë grupe më të mëdha të qytetarëve, sepse atëherë ato referendum mund të fillojnë dhe mbase të bindin mazhorancën. Në një demokraci me referendum, të gjitha grupet e rëndësishme shoqërore janë të ftuar të ndihmojnë në formimin e politikës.

Në një demokraci me referendum, çdo çështje duhet të gjejë shumicën e vet. Kjo shumicë formohet ad hoc çdo herë.

Nganjëherë ju takoni fituesit, herë të tjera për humbësit. Kjo është në kontrast me një sistem thjesht përfaqësues, në të cilin mazhoranca në pushtet mund të marrë çfarë të dëshirojë, dhe opozita është në krye të asaj për proshutën dhe fasulet.

Referendumet kanë efekte pozitive në politikë dhe shoqëri. Shumë studime janë kryer për efektet e demokracisë së drejtpërdrejtë në Zvicër dhe shtetet e Amerikës, ku sisteme të gjera të referendumit kanë ekzistuar për më shumë se 100 vjet.

Kjo tregon se referendumet lidhen me rritjen më të lartë ekonomike, më të ulët evazionin e taksave, uljen e borxhit publik dhe madje edhe një ndjenjë më të lartë lumturie midis qytetarëve.

E fundit, por jo më pak e rëndësishme: sipas sondazheve, 70 deri 80 përqind e popullsisë kanë dashur që referendumi të futet për dekada. Ky do të ishte tashmë një argument i mjaftueshëm në një demokraci.