24 Dhjetor 2024

Në shtet të dobët nuk është promovim sundimi i ligjit

 Shkruar nga Ali Hertica

Ligji  dhe forcimi i kapaciteteve të policisë dhe gjyqësorit, për të  realizuar të ashtuquajturit krim "victimless" mund të ketë ndikim të madh në shoqërinë  kosovare , është ende mjaft e depërtuar edhe në  qeveri, dhe në,zyrtaret (si noterët dhe avokatët) dhe bizneset.

Këto krime  policia duhet  ti merr më shumë vëmendje duke vendosur objektiva të cilat një njësi rajonale e policisë është zgjedhur që duhet luftuar.

Ajo është gjithashtu një çështje e fokusit; praktikisht çdo krim ka një komponent financiar-ekonomik dhe qendron një lider apo një bandit i klaneve të caktuara në Kosovë.

Parandaluese, penale, financiare dhe administrative  ku qasjet e secilit kanë kufizimet e tyre dhe janë plotësuese.

Kështu i jep një përgjigje për pyetjen e qeverisë që të  parandalon  dhe  të merr masat flagrante në  qasje të drejta penale  që të mund të ndalohet kjo dukuri rrënëqethëse për shoqërinë kosovare.

Ajo krijon një energji kur këto qasje janë përdorur së bashku dhe të koordinuar në mënyrë që efikasiteti në bashkëpunim me liderët politik ku janë duke  rritur  efektet e padëshiruara anësore të një shoqërie ku  mund të zbuten nga qasjet e tjera.

Përshkrimet e rasteve të korrupsionit  kanë treguar se shumë faktorë janë të ndërlidhura dhe ndikojnë njëri-tjetrin. Si agjenci të ndryshme me  qeveritare  që kanë juridiksion mbi (aspektet e)  në qasje të  mjeteve, kontrollit të  efektshëm në bashkëpunim të mirë mes agjencive dhe  qeveritare

Përfitimet transnacionale të krimit nga globalizimi të ekonomisë botërore dhe teknologji të reja të tilla si internet, që turbullojnë  kufijtë kombëtar. Luftimi kërkon  forma shumë të ndryshme të zhdukjes së kësaj dukurie nagative.

Ku bashkëpunimi  politik i mungon ku shkaku themelor  është një  ngurrim  i shtetit  ta  rivlerësojë sovranitetin kombëtar në një mënyrë që i përshtatet më mirë shoqërisë globale të sotme, ku rrjetet luajnë një rol  të madh.

Krimi ndërkufitar nuk është për të luftuar në mënyrë efektive pa ndarjen ushtrimin e sovranitetit në marrëdhëniet me vendet e tjera  për të rritur kapacitetin për të vepruar në   ndalimin e bandave kriminale.

Në shumë vende, popullësia është e ndjeshme ndaj erozionit të sovranitetit kombëtar nëpërmjet bashkëpunimit. Është vetëdija për shtrirjen e krimit ndërkufitar dhe kostot për shoqëritë të vogla siq është Kosova.

Si ndërgjegjësimi i shkallës dhe ndikimit të krimit ndërkufitar do të jetë më e madhe, të  vullnetit të  votuesve dhe politikanëve të sovranitetit në bashkëpunimin ndërkombëtar në luftën kundër krimit transnacional që  të ushtrojnë bashkërisht.

Pikërisht për shkak se qeveria mund të fitojë forcë, e cila në fund  do të përfitojnë sovranitetin kombëtardhe kontrollin  mbi të .

Një nga fushat ku standardet ndërkombëtare janë ende në zhvillim dhe bashkëpunim ndërkombëtar është ende në foshnjërinë e tij është krimi kibernetik.

Ky fenomen shpjegohet shkurtimisht në aneksin  e përfshin një shumëllojshmëri në rritje të shpejt, aktivitetin kriminal të  organizuar në rregullin  kombëtar dhe ndërkombëtar

Nëse ka një shtet ligjor që  e zbaton në përpikshmëri ligjin dhe i përmban detyrimet e  ekzekutimit të ligjit mbi të gjithë.Se shtetet nuk duhet të implikohen në krimin ekonomi dhe korropsionin por duhet ta luftojnë atë ,ndërsa tek ne qeveria-lideri është vllazru me korropsionin  dhe krimin ekonomik..

Në shtetet e dobëta nuk  është promovimi i sundimit të ligjit është më e lehtë të shfaqet një dukuri e tillë . Kjo është pjesërisht për shkak  se shteti demokratik është i vështirë në kontekste të trashëgimi, sepse mungesa e stabilitetit ka një natyrë të tillë së bashku me qeveritarët

 Korrupsioni dhe krimi janë të lidhura ngushtë me njëra tjetrën në të mungesë të shtetit ligjor  të  alternativave  sociale dhe ekonomike.

Ndërsa, promovimi i sundimit të ligjit është në vetvete një qëllim i rëndësishëm, kjo nuk mund të arrihet vetëm me  zhvillimin socio-ekonomik, duke krijuar alternativa të dhunës, krimit dhe korrupsionit.

Kalendari

Ngjarjet e datës 8 gusht 2023

 - Partia Demokratike e Kosovës, mban konferencë për media. (Selia Qendrore e PDK-së, ora 11:00)

 

 - Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, organizon shfaqjen e filmave “I Pabesi” dhe “Heshtja Vret”. (Kino “Armata”, ora 20:00)