27 Dhjetor 2024

Krime, çka humbi Ukraina dhe çka fitoi Rusia

Shkruar nga Ismet Azizi

Në Krime është mbajtur referendum në të cilin qytetarët shprehën mendimin e tyre mbi statusin e ardhshëm të këtij gadishulli.

Shumica e zgjedhësëve  në referendum zgjodhën bashkimin me  Rusinë, gjë që pritej duke marrë parasysh  se shumicën e popullësisë e përbënë  rusët  e cila sillet  rreth 58 për qind. Perëndimi  dhe Ukraina nuk e njohën këtë referendum.

Shumëkush  supozon se të vetmin  përfitim Rusia e ka nga bashkimi i gadishullit  të  Krimesë , bazën detare në Sevastopol dhe kursimin prej 100 milion. në vit , sa Rusia i paguan  Ukrainës për huazimin e kësaj  baze. Realiteti është krejt ndryshe  sepse  Krimeja nuk është vetëm një bazë të madhe detare, por më shumë se kaq.

Turizmi në Krime sjell 40 për qind të  ardhurave vjetore, dhe pjesa tjetër e fitimeve e bart industria dhe infrastruktura.

Qytetet më të rëndësishme industriale në Krime janë Xhankoj , Krasnoperekopsk dhe Armjansk . Industritë më të rëndësishme në Krime janë ajo e ushqimit,industria kimike, inxhinieria mekanike, e përpunimit të metaleve dhe prodhimi i lëndëve djegëse.

Gjashtëdhjetë për qind e industrisë së Krimesë i takon industrisë ushqimore. Krimeja ka gjithsej 291 objekte të  mëdha industriale dhe 1,002 fabrika  të vogla industriale .

Portali English Rusia ka listuar shumë atribute të Krimesë të cilat pas referendumit  mund të bëhen atribute të Rusisë, pasi që populli i Krimesë ashtu ka  vendosur.

Rusia me aneksimin e Krimesë automatikisht do të mbizotëroj mbi 200 anijet dhe disa porte detare në Detin e Zi dhe në Detin  Azov.

Nga portet detare këtu janë porti komercial i Evpatorijski, porti i Jaltës, porti Crnomorsk , porti i Krimesë  dhe porti Kerq.

Këtu janë edhe kantieret e anijendërtimit të cilat janë të vendosura në Krime. Kantjeri Feodozija i cili prodhon anije për Kinën. Ukraina ka humbë me këtë referendum edhe  kantierin në Sevastopol .
Krime ka 550 fabrika dhe  kompani të mëdha prodhuese. Krimeja  është e pasur me naftë , gaz dhe minerale. Rusia pas referendumit dhe pas aneksimit  të Krimesë, do të mbizotëroj fabrikën për përpunimin e mineralit të hekurit.

Ukraina do të humbë industrinë e makinave në  Xhankoy, fabrikën për  përpunimit e metaleve në Kerq , fabrikën e tullave në Feodezi mandej fabrikën  për prodhimin e materialeve për  ndërtimtari  në Kerç.

Këtu është edhe  fabrika për prodhimin e titanit. Rusia ka  marrë dhe fabrikën  e përpunimit të peshkut në Jaltë , fabrikën për përpunimin e lëkurës, fabrikën e duhanit në Simferopol, fabrikën e prodhimit të pijeve të gazuara, fabrikën e konservimit në Kerq, fabrikën e leshit dhe puplave, dhe shumë ferma .

Krimeja  prodhon  sasi të mëdha të energjisë nga hidrocentrale të ndryshme, por më së shumti energjinë e prodhuar e gjeneron nga burimet e rinovueshme siq është  energjia e erës dhe energjia diellore.

Krime ka a tri termocentrale klasike, një me 68 megavat në Simferopol , në  Kamish - Burun me kapacitet  30 MW,  mandej termocentralin  Saki prej 20 MW.

Katër termocentralet diellore janë të vendosura në Krime, me kapacitet të përgjithshëm prej 227,5 megavat. Dy nga katër termocentralet diellore janë më të mëdha në Evropë dhe në nivel botëror për nga madhësia  radhitën në vendin e  4 dhe të 6.

Termocentralet diellore janë në: Perov , 106 megavatësh e cila  është më e madhja në Evropë, dhe e IV -ta  në botë, Ohtonokovsko,  me 82 megavat energji, e cila është e II-ta   në Evropë dhe e VI-ta në botë, Mitjaev  me 32 megavat dhe Rodnikovskajame  7.5 megavat energji .

Por kjo nuk është e tëra, sepse Krimeja  ka edhe shatë centrale të erës me kapacitet të prodhimit të përgjithshëm prej 68.2 megavat. Kemi të bëjmë me  rreth 551 turbinat  të  erës.

Vetëm termocentralet diellore në Krime prodhojnë 38 përqind të energjisë elektrike të kësaj krahine.

Krimeja ka disa fusha të gazit natyror në tokë e në det, dhe të gjitha janë të lidhura me sistemin e tubacionit të Ukrainës.

Këto fusha janë Xhankojsko, Golitsjna, Karlavsko, Krjim, Odessa, Schmidt, Shtormvaja dhe Shtrilkovo.

Krime ka një numër të madh  kantinash  të  verës, dhe prodhimi i verës në krahinë është e specializuar.

Rusia me aneksimin e Krimesë  përvetson kantina me cilësi të lartë të verës, të tilla si Koktebela, e cila prodhon verëra dhe konjak, Bakqisaraji punishte verës , punishten e verës në Sebastopol, punishten e  veres në  Zlatna Pola. Krimea  ka edhe një fabrikë të verërave të  gazuara.

Sigurisht se për  Krimenë dhe industrinë e sajë, ekonominë, turizmin, fabrikat dhe infrastrukturën     mund të  shkruhet  pa ndalë, por gjithë këtij ilustrimi  duhet shtuar pamjen e qartë se Ukraina është në të  rrezik të madh për ta humbur këtë krahinë sepse Rusia me këtë  referendum të mbajtur siguron ta ketë Krimenë nën ombrellën e vet, me gjasë këtë do t’ia arrijë.
 

Kalendari

Ngjarjet e datës 8 gusht 2023

 - Partia Demokratike e Kosovës, mban konferencë për media. (Selia Qendrore e PDK-së, ora 11:00)

 

 - Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, organizon shfaqjen e filmave “I Pabesi” dhe “Heshtja Vret”. (Kino “Armata”, ora 20:00)