15 Janar 2025

Die Welt: Shqipëria, vendi që shpëtoi hebrenjtë në xhami

Berlin, 8prill - Kështu, Divizioni SS Skenderbeg, arrestoi 300 hebrenjë në Prishtinë.Në mes të majit dhe qershorit 510 ” hebrenj, komunistët,partizanë dhe njerëzit e dyshimta ” u arrestuan , prej të cilëve gjysma janë deportuar në kampet naziste të shfarosjes . Mbi të gjitha SS – shqiptarë të marshonin përpara kundër serbëve në Kosovë.

Shqipëria, nje vend musliman që shpëtoi mijëra hebrenjë (“Das muslimische Land, das Tausende Juden rettete”) ka shkruar sot gazeta prestigjioze gjemrnae “Die Welt” duke bërë fjlaë për bujarin e shqiptare gjatë kohës së nazsimit, transmeton agjencia e lajemeve “Presheva jonë”.

Familja herbreje Johanna Neumann fillimishtz u strehua në një xhami. Në shtatorin e 1943, para se të persekutoheshin nga nazistët, hebrenjtë u larguan për në Shqipëri . Vend i vogël i mbajti ata, sepse banorët e saj përdornin kodin e lashtë të mikpritjes së detyruar.

Një prej tyre ishte edhe Johanna Neumann . Ajo ka lindur në vitin 1930 në Hamburg . Shtatë vjet më vonë , prindërit vendosën të iknin . Me tren, familja arriti në Itali dhe një anije i solli ata më pas në Shqipëri. Në ndërkohë , Mbreti Ahmet Zogu ishte si shumica e subjekteve të tij musliman .

“Ne ishim të mirëpritur me krahë hapur dhe kishim shumë shokë shqiptarë ,” thotë Johanna Neumann që sot jeton në Washington DC.

Madje edhe atëherë , Shqipëria ishte në fakt një protektorat italian , dhe vendi më i prapambetur në Evropë . Ajo nuk kishte hekurudha dhe vetëm disa qindra kilometra rrugë të asfaltuara, lidhjet telegrafike funksiononin me vështirësi përfshirë dhe një pjesë të vogël të shkollave të mesme.

Shqipëria, u bë pas pushtimit italian, pjesë e Perandorisë Italiane, me diktatorin fashit në krye.

Megjithatë , lufta ishte një fatkeqësi . Hitleri ishte i detyruar të vë në jetë jetë ” Operacioni Barbarossa ” veprim kundër Bashkimit Sovjetik dhe kishte pushtuar në prill 1941 me një Blitzkrieg  Jugosllavinë dhe Greqinë.

Kosova dhe pjesë të tjera të Jugosllavisë i\'u bashkuan Shqipërisë, e cila u bë ” Shqipëria e Madhe ” Apo siq e qujan sot shqiptarët, (shipëria natyrale) nën administrimin italian .

Një virtyt i quajtur ” besa “ (“Eine Tugend namens “besa“)

Pas rënies së Musolinit dhe marrjen së kontrollit nga gjermanët në shtator 1943, Hebrenj që ishin në territorin e Mbretërisë së Shqipërisë mundën të shpëtonin dhe u ndien të të sigurt. Prej rreth 2.000 refugjatë, 300 ishin hebrenj lokale që kanë jetuar në vend.

Por ndryshe nga shtetet e tjera naziste satelitore të tilla si Kroacia , ku përveç serbëve edhe hebrenjve ishin të persekutuar përgjakshëm , ata në Shqipëri mbetën të patrazuar.

Të gjithë shqiptarët u mbështën në “Kanun”, kodin shqiptar të nderit që u miratua gojarisht nga brezi në brez . Në këtë Kod përfshin një virtyt që është thirrur  “besa” shqiptare .

Ajo ishte shumë e lehtë për të marrë në një i huaj, dhe kjo përfshinte mbrojtjen e tij nga miku deri edhe në dhënjen e jetës. Kush do të kishte dorëzuar një të huaj në nevojë, do mallkohej si i pandershëm dhe do të anatemohej nga komuniteti.

Në të fundit , pasi gjermanët kishin zëvendësuar administratën italiane ,” Besa” ishte e nevojshme . Së pari , familja Johanna Neumann ishte vendosur në një xhami , atëherë ajo u zhvendos për tu fshehur vend në vende të ndryshme.

Më vonë atë e mori një familje muslimane për të jetuar me të . Ndërsa babai ishte i fshehur në një shtëpi në fermë në fshat , Johana dhe nëna e saj jetonin me vendasit . Kur ushtarët gjermanë erdhën,  pronarët kishin një justifikim gati :

” Ne gjithmonë paraqiteshim si pjestarë të familjes , ” thotë Johanna Neumann . Kjo ka ndodhur për shumicën e hebrenjëve. Të tjerët ishin vendosur në spitale apo edhe vende të tjera.

Divizioni SS ” Skanderbeg “ (“Die SS-Division “Skanderbeg”)

Në thelb , Shqipëria në fakti në një pjesë të mëdha të vendit, kontrollohej nga partizanët dhe popullsia i kishte rezistuar tashmë forcat pushtuese italiane. Në zonat ku pushtimi ishte pranuar, ishte  ndryshe . Kishte administrata italiane edhe gëzonin një shkallë të caktuar të simpatisë , sepse ajo kishte kryer lidhjen me Mbretërinë shqiptare.

Pas pushtimit gjerman, (SS) rekrutuan jë trupat shqiptare,  Divizioni 21 në Mountain Waffen, i quajtur sipas heroit kombëtar shqiptar ” Skënderbej ” që tubonte 6500 ushtarë.

Kështu , Divizioni i shpallur në prill 1944 thuhet se kishte arrestuar 300 hebrenjë në Prishtinë. Në mes të majit dhe qershorit 510  hebrenj,komunistët, partizanët dhe njerëzit e dyshimta ” u arrestuan , prej të cilëve gjysma janë deportuar në kampet naziste të shfarosjes.

Mbi të gjitha SS – shqiptarë të marshonin përpara kundër serbëve në Kosovë.
 

Kalendari

Ngjarjet e datës 8 gusht 2023

 - Partia Demokratike e Kosovës, mban konferencë për media. (Selia Qendrore e PDK-së, ora 11:00)

 

 - Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, organizon shfaqjen e filmave “I Pabesi” dhe “Heshtja Vret”. (Kino “Armata”, ora 20:00)